Son yıllarda genç neslin masa başı işlere yönelmesi ve emek yoğun mesleklere olan ilginin azalması, usta ve zanaatkâr sayısında ciddi bir düşüşe yol açtı. Usta-çırak ilişkisi birçok sektörde sona ererken, tecrübeli ustalar adeta altın değerinde oldu. Öyle ki, plazada çalışan beyaz yakalıdan bile daha fazla kazanan ustalar var. Ancak bu durum, bazı suiistimalleri de beraberinde getirdi. En basit tamirat işleri bile yüksek maliyetler çıkaran ustalar, piyasayı kontrol eder hale geldi.
Araştırmamızda, 120 metrekarelik bir dairenin boya-badana işlemi için farklı ustalardan fiyat aldık. 4 kat fiyat farkı olduğunu tespit ettik. Büyükçekmece ve Etiler semtleri arasında fiyat farkı yüzde 70’e ulaştı. Fiyatlar, semte ve ustaya göre değişirken birçok usta fiş ya da fatura kesmediğini, nakit ödeme istediğini belirtti. Kayıt dışı bu ekonomi, yüksek gelir elde eden ustaların vergi ödememesi ile daha da büyüdü.
KOMİSYONCULAR FİYATLARI ŞİŞİRİYOR
İnternet üzerinde açılan siteler üzerinden usta komisyonculuğu yapan birçok kişi, bu piyasanın karmaşıklığını artırdı. Eline fırça bile almamış kişiler, Google reklamlarıyla aramalarda en üst sırada yer alarak, vatandaşları çeşitli ustalarla buluşturup komisyon alıyor. Bu da tamirat ve tadilat işlerinde fiyatların şişmesine neden oluyor.
FİYAT
FARKLARI İSYAN ETTİRDİ
Örnek olarak, 120 metrekare bir dairenin boya-badana işlemi için Beylikdüzü’nden 12 bin TL fiyat alınırken, aynı işlemin Etiler'deki bir daire için 30 bin TL'ye yapıldığı görüldü. Ayrıca birçok usta işi yarım bırakmak, ekstra masraflar çıkarmak ve zamanında teslim etmemek gibi sorunlarla vatandaşı mağdur etti.
EN ÇOK ŞİKAYET ALAN SEKTÖR
Tamirat ve tadilat sektörü, internet üzerinde en çok şikâyet alan alanlardan biri olarak öne çıkıyor. İşlerin zamanında bitirilmemesi, kalitesiz işçilik ve ekstra masraf çıkarılması gibi konular başlıca şikâyetler arasında yer alıyor. Ayrıca bazı ustaların kaçak işçi çalıştırdığı da dile getirilen diğer sorunlar arasında.
İSYAN ETTİREN FİYATLAR
- Boya-badana: 15 bin - 40 bin TL
- Elektrik-aydınlatma: 1.500 - 15 bin TL
- Mimarlık-dekorasyon: 10 bin - 500 bin TL
- Mobilya-döşeme: 10 bin - 50 bin TL
- Su tesisatı: 1.500 - 15 bin TL
- Yalıtım-mantolama: 10 bin - 200 bin TL
- Yüzey döşeme: 15 bin - 50 bin TL
- Zemin kaplama: 15 bin - 40 bin TL
Fiyatlar 120 metrekare daireler için ve malzeme hariç alınmıştır.