Geçtiğimiz hafta Denizli Çivril’de bir devlet hastanesinde öğle yemeğinden sonra 50’den fazla personel ve stajyer bulantı ve kusma şikayetiyle acile başvururken, Kütahya’da bir düğün sonrası yaklaşık 21 davetlinin hastaneye kaldırıldığı bildirildi. Bursa Osmangazi’de ise bir ortaokulda 6 öğrenci gıda zehirlenmesi şüphesiyle tedavi altına alındı.

“BİR İHMAL, ONLARCA İNSANI HASTA EDEBİLİR” 

Şef Volkan Aslan, özellikle toplu yemeklerde tavuk, pilav ve süt ürünlerinin uygun olmayan koşullarda saklanmasının ciddi tehlikelere yol açtığını vurguladı. “Hijyenik olmayan koşullarda hazırlanan ve pişirilen yiyeceklerde bakteriler hızla çoğalır ve gıda zehirlenmelerine yol açar” diyen Aslan, özellikle Bacillus cereus bakterisinin pişmiş pirinç ve nişastalı yiyeceklerde uygun soğutma yapılmadığında tehlike oluşturduğunu ifade etti.

Toprakta ve çeşitli bitkilerde doğal olarak bulunan bu bakteri, sütlü pudingler, kremalı tatlılar, makarna ve pirinç gibi yiyeceklerde hızla çoğalabiliyor. Şef Aslan, Bacillus cereus kaynaklı zehirlenmelerin en yaygın sebebinin, pişmiş pirinç içeren yemeklerin doğru şekilde soğutulmaması ve ardından tekrar ısıtılması olduğunu vurguladı.

GÜVENLİ SAKLAMA İÇİN ÖNEMLİ KURALLAR 
 

• Gıda zehirlenmelerini önlemek için Şef Volkan Aslan’ın önerdiği bazı kritik kurallara dikkat etmek gerekiyor:
• Yemekleri soğuturken kabın kapağı tamamen kapatılmamalıdır; bu yöntem nemin içerde birikmesini engeller ve bakteri oluşumunu azaltır.
• Sıcak yemekler, kabıyla birlikte soğuk su dolu bir kaba yerleştirilerek hızlı bir şekilde soğutulabilir. Bu yöntem bakterilerin çoğalmasını önemli ölçüde sınırlar.
• Yeniden ısıtma işlemlerinde, buharın gücünden yararlanmak gerekir çünkü buhar, yemeğin her noktasına eşit şekilde ulaşır. Isıtılan yiyeceklerin iç sıcaklığı mutlaka 70 derecenin üzerine çıkmalı ve yiyecekler sadece bir kez ısıtılmalıdır; ikinci kez ısıtma ciddi sağlık riskleri taşır.
• Yemekler, piştikten sonra en geç iki saat içinde buzdolabına kaldırılmalı ve büyük kaplarda bekletilmemelidir. Daha güvenli olması için yiyecekler küçük kaplara bölünerek soğutulmalıdır.
• Buzdolabının sıcaklığı 4 derece, derin dondurucunun sıcaklığı ise -18 derece olarak ayarlanmalıdır. 24 saat içinde tüketilmeyecek yemekler ise mutlaka dondurularak muhafaza edilmelidir.
• Çiğ ve pişmiş gıdalar aynı rafta bulundurulmamalı; çiğ ürünler daima alt raflarda saklanarak çapraz bulaşma riski azaltılmalıdır.
• Buzdolabından çıkarılan her yiyecek ilk açılışta

  koklanmalı, kötü koku alınıyorsa o ürün kesinlikle ısıtılmamalıdır çünkü ısındıkça bozulma süreci hızlanır.

• Tavuk ürünlerinde “yarı pişmiş” tercihi olmamalıdır; tavukların tam piştiğinden emin olmak hayati öneme sahiptir.
• Balık alırken, taze olup olmadığını anlamak için gözlerine ve derisine dikkat edilmelidir. Parlak ve sıkı deri ile cam gibi berrak gözler tazeliğin göstergesidir. Bulanık, solmuş ya da çökmüş gözlü balıklar kesinlikle tüketilmemelidir.
• Etler dinlendirilirken kendi kanından uzaklaştırılmalı, bu hem etin lezzetini artırır hem de bozulma riskini azaltır.
• Pilav ve pirinç gibi yiyecekler hem yeniden ısıtılması zor hem de kolay bozulan gıdalardır; bu nedenle saklama ve ısıtma süreçlerinde ekstra özen gerektirir.
• Yumurtalar asla oda sıcaklığında uzun süre bekletilmemeli; kabuk üzerindeki bakteriler kolayca buzdolabına yayılabilir. Bu durum sebze ve meyvelerin erken çürümesine, yemeklerin bozulmasına ve gıda zehirlenmesi riskinin artmasına yol açar.

• Aslan, Türkiye’de gıda güvenliği bilincinin artması gerektiğini vurgulayarak, son dönemde yaşanan vakaların bu ihtiyacı bir kez daha ortaya koyduğunu ifade etti.
• “Yanlış saklanan yemekler yalnızca israfa neden olmaz, ölümcül sonuçlar da doğurabilir. Evlerde, restoranlarda, okul kantinlerinde ve düğün salonlarında gıda güvenliği kuralları titizlikle uygulanmalı. Bir tabak yemek için hayat kaybedilmemeli. Bu bilinç mutfaklardan başlayarak tüm topluma yayılmalı.”
• Son bir hafta içinde yaşanan gıda zehirlenmesi vakaları, gıda güvenliğinin sadece profesyonel mutfakların değil, tüm toplumun ortak sorumluluğu olduğunu tekrar gözler önüne serdi. Basit gibi görünen saklama kurallarına ailelerin, restoranların, kurumların ve okul kantinlerinin titizlikle uyması, hayat kurtarıcı bir önem taşıyor.
• Şef Volkan Aslan, gıda zehirlenmesi vakalarının en çok toplu yemek hazırlanan yemekhaneler ve catering mutfaklarında görüldüğünü belirtti. Bu tür yerlerde aynı yemekten yüzlerce kişiye servis yapıldığı için küçük bir saklama hatasının bile çok sayıda kişiyi aynı anda hasta edebileceğini ifade etti.
• Yemeklerin uzun süre sıcak ortamlarda bekletilmesi, büyük kaplarda soğutulmadan depolanması ve hijyen kurallarına uyulmaması gibi faktörlerin riskleri artırdığını dile getirdi.
• Aslan, yemekhane ve catering firmalarında çalışanlara düzenli gıda güvenliği ve hijyen eğitimi verilmesinin yanı sıra denetimlerin sıklaştırılmasının hayati önem taşıdığını da vurguladı.