Dünyanın birçok ülkesinde küçük madeni paralar birer birer tarihe karışmaya başladı ve süreçle ilgili en dikkat çekici değerlendirme Pepperdine Üniversitesi Graziadio İşletme ve Yönetim Okulu’ndan ekonomi profesörü David Smith’ten geldi. Aynı zamanda bir madeni para koleksiyoncusu olan Smith, nakit kullanımının hızla azalmasının, özellikle nikelin tedavülden kaldırılması yönündeki baskıyı geçici olarak azalttığını söyledi.
Bu durumun yalnızca süreci yavaşlattığını vurgulayan Smith, "madeni paralara duyulan nostalji de artık bu gidişatı durdurmaya yetmeyecek." şeklinde ifadelere yer verdi. Smith, “Belki 15–20 yıl sürecek ama sonunda bu küçük madeni paralar sahneden çekilecek” tarih verdi.
SON ZAMANLARDA TEDAVÜLDEN KALKAN PARALAR GÜNDEME GELİYOR
Tüm bu açıklamaların ardından, son zamanlarda gündeme gelen tedavülden kalkan paralar da konuşulmaya başlandı. Geçtiğimiz günlerde ABD’nin 230 yılı aşkın süredir basılan 1 cent madeni paranın üretimini durdurma kararı alındı. Penny’nin
üretim maliyeti kendi değerinin dört katına çıkınca Washington yönetimi “zarar eden para”yı bırakma kararı aldı. Üstelik sorun yalnızca penny ile sınırlı değil; 5 centlik nikel, devlet için madeni para başına yaklaşık 9 sent zarara neden oluyor.
Benzer bir tablo Euro Bölgesi için de geçerli. Litvanya, Belçika, Hollanda, İrlanda ve Finlandiya’nın da aralarında olduğu sekiz ülke, nakit ödemelerde 5 cent’e yuvarlama uygulamasına geçerek 1 ve 2 centi fiilen devre dışı bıraktı. Kasalarda dolaşımı neredeyse tamamen biten bu paralar, teknik olarak hâlâ yasal ödeme aracı olsa da artık pratikte kullanılmıyor.
5 VE 10 KURUŞ PARALAR DA ARTIK KULLANILMIYOR
Bu eğilim Türkiye’de de kendini gösteriyor. 5 ve 10 kuruş günlük hayatta neredeyse kullanılmaz hale gelirken, fiyatların 25 veya 50 kuruşa yuvarlanması küçük madeni paraları işlevsizleştiriyor. En çarpıcı örnek ise 1 TL. Kullanılan bakır, nikel ve çinkonun küresel maliyeti arttığı için 1 TL’yi basmanın maliyeti yaklaşık 4,5 TL’ye kadar çıkmış durumda.







