Hanefî mezhebinde, imama uyan bir kişinin namazda Fâtiha ve zammı sûreyi okuma yükümlülüğü yoktur. Namazda imamın okuması yeterli sayılır ve cemaatten bu sorumluluk düşer. Peki bu durum neden böyle? İşte Hanefî mezhebine göre bu uygulamanın dayanakları.

İMAM OKUYUNCA SUSUN

Hanefî mezhebinin bu görüşü, Kur'ân ve hadislerde geçen belirli emirlerden kaynaklanır. Hanefîler, özellikle el-A’râf suresindeki "Kur'ân okunduğu zaman onu dinleyiniz ve susunuz ki merhamet olunasınız." ayetini delil olarak kabul eder. Bu ayetle, cemaatin imamın okumasını dinlemesi gerektiği vurgulanır.
Ayrıca, Peygamber Efendimiz (s.a.v.), "Kim imamın arkasında namaz kılarsa, imamın kıraati onun da kıraatidir" hadisiyle bu durumu pekiştirmiştir.

ŞAFİ VE HANBELİ MEZHEPLERİ NE DİYOR?

Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise cemaatin Fâtiha ve sûre okuması gereklidir. Onlara göre, imama uyan kişi, imamın sesli okumadığı namazlarda Fâtiha'yı ve sûreyi okur. Sesli namazlarda ise imamın kısa aralığında sadece Fâtiha okunur.
Bu mezheplerin dayanağı ise şu hadise dayanır: "Fâtiha’yı okumayanın namazı yoktur." Bu hadis, Şâfiî mezhebinde özellikle öne çıkar.

KUR'AN'DA OKUMA VE DİNLEME AYETİ

Hanefîler, Kur'an dinleme emrine dayanan ayetleri, namazın cemaatle kılınmasında imama

uyma zorunluluğu olarak yorumlamıştır. Buna göre, cemaatin imamı dikkatle dinlemesi gerektiği ve kendi okumasına gerek olmadığı vurgulanmıştır.

FATİHA VE ZAMMI SURE OKUMA FARKLILIKLARI NEDEN VAR?

Peki neden mezhepler arasında farklılık var? Bu, İslâm’ın yorumlanmasındaki çeşitli metotlardan kaynaklanmaktadır. Hanefîler, hadislerde geçen genel anlamları vurgularken, Şâfiîler ve Hanbelîler daha spesifik hadisleri esas alarak hüküm çıkarmışlardır.

İMAMA UYARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Namaz sırasında cemaat, imamın hareketlerini takip eder ve onun okumasına uyum sağlar. İmam, "kendisine uyulmak için öne geçirilmiştir" hadisine dayanarak cemaatin lideri olarak kabul edilir. Bu nedenle, Hanefîler için imamın okuduğu kıraat, cemaat için de geçerli sayılır.
Ancak Şâfiî ve Hanbelî mezheplerinde bu durum, daha aktif bir katılımı gerektirir ve cemaatin de belirli bölümleri okuması gerektiği kabul edilir.

HANEFİ MEZHEBİ İLE ŞAFİ MEZHEBİNİN GÖRÜŞ FARKLILIKLARI

Hanefîler ve Şâfiîler arasındaki bu fark, İslâmî hukuk açısından çok önemli bir tartışma noktasıdır. Hanefîler, cemaatle namaz kılarken okumanın gereksiz olduğuna inanırken, Şâfiîler, bu durumun namazın geçerliliği için kritik olduğunu savunurlar.