Dünyanın pek çok ülkesinde küçük madeni paralar değer kaybettikçe kullanım dışına çıkıyor. Pepperdine Üniversitesi’nden ekonomi profesörü ve aynı zamanda koleksiyoner olan David Smith, nakit kullanımındaki hızlı düşüşün nikel ve diğer düşük değerli paralar üzerindeki baskıyı geçici olarak azalttığını ancak bunun gidişatı durdurmadığını belirtiyor. Smith’e göre nostalji bile artık bu süreci tersine çevirmeye yetmiyor.
UZMANIN TAHMİNİ: 15–20 YIL İÇİNDE TAMAMEN TEDAVÜLDEN KALKACAK
Smith, küçük madeni paraların dünya genelinde 15–20 yıl içinde tamamen sahneden çekileceğini öngörüyor. Nakit kullanımı geriledikçe, maliyeti kendi değerini aşan paraların devlet bütçelerine yük oluşturduğunu vurguluyor.
ABD’DE 1 VE 5 CENT KRİZİ
ABD’de 230 yıldır basılan 1 centin üretimi
durduruldu. Penny’nin üretim maliyeti değerinin dört katına çıkınca Washington “zarar eden para”yı bıraktı. Benzer şekilde 5 centin üretimi de devlet için ciddi maliyet doğuruyor; her nikel için yaklaşık 9 sent zarar ediliyor.
Litvanya’dan Belçika’ya sekiz Avrupa ülkesi, nakit ödemelerde 5 cent’e yuvarlama sistemine geçerek 1 ve 2 centi pratikte tamamen ortadan kaldırdı. Bu paralar teknik olarak yasal ödeme aracı olsa da kasalarda neredeyse hiç kullanılmıyor.
TÜRKİYE’DE 5 VE 10 KURUŞUN SONU
Aynı eğilim Türkiye’de de görülüyor. 5 ve 10 kuruş günlük yaşamda neredeyse hiç kullanılmıyor; fiyatlar 25 veya 50 kuruşa yuvarlandıkça küçük madeni paralar işlevsizleşiyor. En çarpıcı tablo ise 1 TL’de. Bakır, nikel ve çinko maliyetlerinin artması nedeniyle 1 TL’nin basım maliyeti artık yaklaşık 4,5 TL’ye kadar yükseldi.







