Ulusal Tayvan Üniversitesi’nden sistem biyoloğu Kang-Yu Tai ve ekibi tarafından yürütülen araştırmada, uzun süredir bilinen bir biyolojik olgu olan “deri tahrişi veya yaralanmasının saç büyümesini tetiklemesi” mekanizması incelendi. Bilim insanları, bu sürecin nasıl işlediğini ortaya çıkararak tedavi amaçlı kullanmayı hedefledi.
Araştırmaya göre, memelilerde cildi kaplayan tüy tabakası dış etkenlere karşı ilk savunma hattını oluşturuyor. Deri tahriş olduğunda veya zarar gördüğünde, vücut bu tabakayı yeniden onarmak için sinyal gönderiyor. İnsanlarda bu yoğun kıl tabakası büyük ölçüde kaybolmuş olsa da, benzer bir yenilenme kapasitesinin hâlâ var olduğu belirlendi.
TAHRİŞ SONRASI SAÇLAR YENİDEN ÇIKTI
Deneylerde, farelerin sırtındaki tüyler tıraş edilerek derilerine kimyasal maddeler ve hafif ısı uygulanarak küçük yaralanmalar oluşturuldu. Ardından bu bölgelerdeki saç büyümesi, sağlıklı ciltle karşılaştırıldı.
Elde edilen sonuçlar, tahrişin iltihaplanmaya yol açtığını ve bu süreçte bağışıklık sistemi hücrelerinden makrofajların bölgeye geldiğini gösterdi. Makrofajlar, adiposit olarak bilinen yağ hücrelerini harekete geçirerek yağ asitleri salgılamalarını sağladı. Bu yağ asitleri, saç köklerindeki kök hücreler tarafından emildi ve böylece saç büyümesi yeniden başladı.
Bilim insanları makalelerinde, “Yağ hücresi aktivasyonu, cilt yaralanmasının ardından bağışıklık hücreleri
aracılığıyla gerçekleşen olay zincirinin bir parçasıdır” ifadelerini kullandı.
TAHRİŞ OLMADAN DA SAÇ ÇIKTI
Araştırmacılar daha sonra aynı yağ asitlerinden oluşan bir serumu doğrudan farelerin derisine uyguladı. Bu kez herhangi bir yara veya tahriş oluşturulmadan da yaklaşık 20 gün içinde yeni tüylerin çıktığı gözlemlendi.
Ancak ekip, yöntemin yalnızca “dinlenme evresindeki” saç köklerinde etkili olduğunu vurguladı. İnsanlarda görülen kellik genellikle saç köklerinin büyüme döngüsündeki bozulmadan kaynaklandığı için, bu yöntemin insanlarda daha karmaşık olabileceği belirtildi.
Uzmanlar, kişilerin bu bulguları evde denemeye kalkışmaması gerektiğini vurguladı. Araştırmacılara göre, deri yüzeyine zarar vererek saç çıkarmaya çalışmak ciddi sağlık riskleri taşıyor.
İNSANLAR ÜZERİNDE DENEMELER BAŞLAYACAK
Araştırma ekibi, yöntemin insanlar üzerinde de işe yarayıp yaramayacağını görmek için klinik denemelere hazırlanıyor. Bilim insanları, saç kökü kök hücrelerini yeniden uyandırmaya dayalı bu yaklaşımın gelecekte hızlı, güvenli ve pratik bir tedavi alternatifi olabileceğini belirtiyor.
Ekip ayrıca, makrofajların yağ asidi üretimini neyin tetiklediğini ve bağışıklık sistemi ile deri arasındaki etkileşimin nasıl işlediğini anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini vurguladı.
Çalışmanın sonuçları, Cell Metabolism adlı hakemli bilimsel dergide yayımlandı.
